روابط شکننده ایران و عربستان

Transkript

1 روابط شکننده ایران و عربستان مجید اسحاقی گرجی امیر حسین رشمه زهرا فرهاد توسکی غالم رضا 3 و سید آقا بنی هاشمی عسكری علیرضا توکلی طرقي دانشگاه سمنان چکیده دانشگاه شهید بهشتی و 3 دانشگاه روابط بین الملل در این مقاله به بررسی روابط ایران و عربستان بعد از به قدرت رسیدن ملک سلمان میپردازیم و تغییرات عمده در کابینه از جمله وزارت خارجه و دفاع عربستان را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نظریه بازیها نشان میدهیم که احتمال جنگ بین ایران و عربستان با اتکا به نیروی هوایی و دریایی از طرف عربستان بسیار باالست و حمله زمینی نیز میتواند از سمت نیروهای داعش در اطراف مرزهای ایران كه اكثر آنها اهل تسنن هستند باشد. در ابتدا با بیان بازی ترکیبی شکار گوزن- بن بست روابط و اهداف بین ایران و عربستان را در منطقه مورد بررسی قرار میدهیم. سپس وضعیت ایران-عربستان در سوریه جنگ عربستان- یمن و اوضاع عربستان-ایران در یمن را بررسی میکنیم. در آخر به بررسی روابط دو کشور در خاورمیانه می پردازیم. از آنجایی که در اثر جنگ ایران-عربستان کل جهان اسالم تضعیف میشود اسرائیل میتواند به راحتی به مقاصد خود در منطقه دست یابد تا با استفاده از این فرصت به کشورهای اسالمی مانند لبنان سوریه و حتی عربستان حمله نظامی کند. ایران با استفاده از حزبهللا با اسرائیل میجنگد عربستان با ایران و نهایتا اسرائیل با عربستان. ایران در طول این مدت دائما به دنبال مذاکره و پیدا کردن منافع مشترک با عربستان است در حالی که عربستان دائما به دنبال عدم همکاری با ایران بوده و عالقهای به داشتن منافع مشترک با ایران نیست. عربستان در پی آن است تا ایران را ترغیب به حمله رو در روی نظامی میکند. عربستان این بازی را تا قبل از حذف تحریمهای ایران توسط کشورهای اروپائی و آمریکا ادامه ميدهد و در نهایت حمله نظامی به ایران را شروع خواهد کرد. دالیلی برای مهار ایران در منطقه از سمت عربستان-آمریکا وجود دارد که میتواند جاذبه- هایی برای حمله به ایران برای عربستان فراهم کند. در این مقاله به بررسی این جذابیتها نیز خواهیم پرداخت و با استفاده از نظریه بازي- ها زمان احتمالي حمله عربستان به ایران را )حدود دي ماه 49( پیش- بیني ميكنیم. کلمات کلیدی بازی شاهین و قمری)ترسوها( فرم نظریه بازیها معمای دو زندانی بسط یافته بازی بهترین پاسخ

2 مقدمه سیاست جنگی که شامل تنظیم و نیز اجرا و همچنین محصول و نتیجه تصمیمات رهبران به شمار میرود راهنمایی است برای اقداماتی که یک دولت در ورای مرزهای خویش به منظور پیشبرد اهداف خود در رابطه با دیگر بازیگران حکومتی و غیرحکومتی به عمل میآورد. سیاست جنگی عمدتا به نگاه دولتها و شیوه برخورد آنها به موضوعاتی از قبیل امنیت نظم تعارض و همکاری توجه دارد و همواره در حال تحول است. بر این اساس ما سیاست عربستان و آینده این روابط را بررسی خواهیم کرد وسیاست جنگ طلبانه و قلدرمابانه عربستان در مقابل ایران در سراسر خاورمیانه و حوادث منا را از دیدگاه دیگری به نام نظریه بازیها بررسی میکنیم و نشان میدهیم که نظریه بازیها نقش اساسی در سیاست روابط بین الملل و جنگها ایفا میکند و چه بهتر که قبل از انجام هر مذاکره سیاسی و شروع هر رابطه و جنگی از نظریه بازیها استفاده کنیم و همواره یک استراتژی کامل برای هر عملی از سوی حریف خود داشته باشیم. جنگ ایران-عربستان عربستان با بیم و هراسی که از قدرت گرفتن ایران مخصوصا بعد از مذاکرات هستهای و توافق بعد از آن دارد سعی کرده با ایران در منطقه خاورمیانه بازی با جمع صفر را در پیش گرفته که به خیال خود در این بازیها خود برنده مطلق و ایران بازنده باشد. ولی بعد از توافق هستهای ایران با کشورهای + 5 و افزایش قدرت ایران فهمید که استراتژی و روند این بازی چیزی جز شکست عربستان و افزایش بیش از پیش قدرت ایران در منطقه و خاورمیانه نخواهد بود. برای همین منظور با تغییر استراتژي خود نسبت به ایران عربستان سعی کرده بازیهای با حاصل جمع ثابت را در پیش بگیرد. باز هم وزیر خارجه بیتجربه و وابسته عربستان استراتژیها را به گونهای در پیش گرفت که پر واضح است نتیجهای جز ضرر و شکست برای عربستان نخواهد داشت زیرا ایران همیشه در پی صلح و کمک به کشورهای دوست و برادر مسلمان خود بوده و هست و عالقه دارد در بحرانهای موجود در خاورمیانه به کمک عربستان گامهای مثبتی برداشته تا منطقه را از بحران و آشفتگی نجات دهد. جنگ ایران-عربستان در سوریه با توجه به این که ایران هیچگاه جنگ طلب نبوده و چشمداشتی به خاک کشورها نداشته است هیچگاه شروع کننده جنگ نبوده ولی اگر کشوری بر خاکش تجاوز کند با تمام توان از امنیت و خاک خود دفاع خواهد کرد. با توجه به این که ایران در شرایط فعلی و بعد از توافق هستهای مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است و محبوبیت زیادی در بین کشورهای همسایه و مخصوصا خاورمیانه پیدا کرده است, ایران ترجیح میدهد مشکالت به وجود آمده با عربستان را از طریق مذاکره حل و فصل

3 کند و هیچگونه عالقهای به جنگ با عربستان نخواهد داشت. ولی عربستان به خاطر قدرت گرفتن بیش از قبل ایران دچار وحشتی شده است که راه تصمیم درست را برخود بسته است مخصوصا بعد از مذاکرات هستهای ایران, آمریکا هیچ توجهی به خواستههای عربستان نکرد و در حدودی پشت عربستان را خالی کرد وحشت عربستان بیشتر شده است. از طرفی بسیاری از کشورهای عربی بعد از بهار عربی و به وجود آمدن انقالبهای مردمی و این که مورد حمایت ایران قرار گرفته و از طرفی عربستان در جنگ با یمن که فکر میکرد به راحتی میتوان بر آن تسلط پیدا کند االن به باتالقی تبدیل شده است که عربستان هر روز بیشتر در آن فرو میرود و از طرفی هزینههای هنگفتی که این جنگ برای عربستان در پی داشته تا حدودی بیشتر از قبل عربستان را دچار ضعف کرده است و اوضاع نابسامان داخلی مزید علت شده است که عربستان برای اثبات خود در منطقه تصمیم به رقابت در سوریه با ایران گرفته و دنبال تغییر در سوریه است. در این حالت در سوریه بازی شاهین-قمری را با ایران در پیش گرفته است. فرض کنیم v ارزش کشور سوریه و c هزینه دستیابی به کشور سوریه باشد. با توجه به استراتژی که عربستان در پیش گرفته قصد دارد خود به تنهایي اوضاع نابسامان سوریه را سامان بخشد و اجازه حضور به ایران را ندهد. روند بازی عربستان با ایران را در سوریه بررسی میکنیم. نمایش بازی به فرم استراتژیک )بازی شاهین-قمری( ( عربستان ) بازیکنها ایران همکاری C( عدم همکاری D( عمل بازیکنها 3

4 C D C v c,v c v, 0 D 0, v v, v طبق این بازی که عربستان در پیش گرفته و ایران مجبور به ادامه آن است تعادل خالص برای دو کشور این است که یکی همکاری کند و دیگری عدم همکاری را در پیش گیرد که فقط یک کشور بر سوریه تسلط داشته باشد که این حالت خواست عربستان است. ولی چون ایران قصد دارد که p اوضاع سوریه را آرام کند پس این تعادل خواست ایران نیست. کنیم فرض احتمال شروع جنگ از طرف عربستان باشد و باید چه راهکارهایی در پیش گرفته شود تا عربستان این جنگ را شروع نکند و به مذاکرهاي که خواست ایران است تن دهد. q -q p -p v c,v c 0, v v, 0 v, v ( v, v ) = ( p, q) c c با توجه به تعادل ترکیبی که در نقطه اتفاق افتاده c است احتمال شروع جنگ از طرف عربستان وابسته به متغیرهای v است و یعنی )c v(. < اگر فرض کنیم c = v هزینه جنگ دو برابر ارزش منبع باشد v c p احتمال وقوع جنگ است و هرچه بزرگتر از باشد احتمال وقوع 4

5 جنگ کمتر خواهد شد که این خود یکی از راهکارهای جلوگیری از این جنگ احتمالی است. ایران عالقمند است که مشکالت منطقه را به کمک عربستان حل کند تا به یک خاورمیانه آرام دست پیدا کند ولی با توجه به استراتژیهایي که عربستان در پیش گرفته ایران اعتماد کافی به عربستان ندارد برای همین منظور ایران ترجیح میدهد بازی معمای دو زندانی را با عربستان در پیش بگیرد و به کمک عربستان مشکل سوریه را حل کند و دخالتهای دول غربی را در منطقه کم کند. در این بازی c. v > نمایش بازی به فرم استراتژیک ( معمای دو زندانی( عربستان ایران ) بازیکنها ) )C عمل بازیکن ها همکاری D( عدم همکاری C D C v, v 0, v D v, 0 v c, v c 5

6 تعادل نش خالص این بازی نقطه )D,D( است یعنی هر دو کشور میتوانند بحران سوریه را با عربستان حل کنند در حالی که اگر عربستان استراتژی درستی را در پیش بگیرد میتواند بدون ضرر همراه ایران بحران سوریه را حل کنند. با توجه به اوضاع جنگ عربستان با یمن و هزینههای متحمل شده به عربستان اوضاع داخلی عربستان و اتفاقات رخ داده بر علیه عربستان میتوان صحبتهای عادل الجبیر بر علیه ایران را به عنوان تهدیدهای باور نکردنی پنداشت ولی نمیتوان بیتفاوت نسبت به این سخنان هم بود زیرا رژیم جدید عربستان و مخصوصا کارهایی که از ولیعهد و وزیر امور خارجه عربستان دیده شده است که پشت رفتارها و تصمیمها چیزی جز شتابزدگی و خامی وجود ندارد باید آماده هرگونه رفتاری از طرف آنها بود پس ایران باید راهکارهایی را در پیش گیرد که امنیت کشور را تأمین کرده و قدرت خود را از هر جهت بیشتر به معرض دید قرار دهد. با فرض این که صحبتهای عادل الجبیر بر علیه ایران و تهدید ایران به جنگ را به عنوان یک تهدید باورکردنی قلمداد کنیم ایران باید آمادگی الزم برای مقابله با جنگ احتمالی با عربستان را در پیش گیرد. این آمادگی را میتوان به تقویت قوای نظامی و تسلیحاتی استفاده از محبوبیت ایران و همپیمان کردن کشورهای همسایه برای تحکیم امنیت مرزی و... دانست و عربستان نیز میتواند چنین روندی را در پیش گیرد. جدول بازی طبق کاربردی از بازی معمای دو زندانی در روابط بینالمللی به فرم زیر است: = A آمادگی برای جنگ و افزایش قوای نظامی و تسلیحاتی = B حفظ نیروهای حاضر و بیتوجهی به شروع جنگ احتمالی A B A 3,3,4 B 4,, 6

7 دو کشور میتوانند به امید این که جنگی صورت نگیرد نیروهای فعلی خود هیچ تالشی در جهت افزایش آمادگی پیدا نکنند که در این صورت هزینه خاصی به دو طرف تحمیل نخواهد شد که این حالت همان تعادل نش بازی معمای دو زندانی است که با توجه به رفتارهای اخیر عربستان این اقدام و خوش باوری نباید از سوی ایران صورت گیرد. اگر دو کشور در تالش برای افزایش قدرت مقابله در جنگ باشند حتما هزینههای زیادی را متحمل خواهند شد که البته این هزینهها برای ایران کمتر خواهد بود ولی عربستان هزینههای هنگفتی را به جز پرداختیهای تا به امروز برای جنگ با یمن و نگهداشتن متحدانش خواهد کرد. ایران به دلیل این که در سالهای تحریم به خودمتکی شده و بیشتر تجهیزات نظامی و تسلیحاتی را خود تولید کرده و از طرف دیگر اگر نیازی به خرید سالحی داشته باشد میتواند از پولهای بلوکه شده در زمان تحریم استفاده کند. حال اگر یک کشور به افزایش قوای خود بپردازد و کشور دیگر این هزینه را به هر دلیلی پرداخت نکند حتما در این جنگ بازنده خواهد شد. پس بهتر است ایران با توجه به شناختی که از عربستان دارد بهتر است خود را برای این نبرد احتمالی آماده کند که در هر حال هزینههای کمتری متقبل خواهد شد. در نتیجه به جز این که امنیت داخلی خود را با این کار تامین میکند میتواند توان نظامی خود را در منطقه و دنیا افزایش دهد تا دیگر کمتر کشوری حتی فکر تجاوز به خاک ایران را کند و با توجه به اوضاع نه چندان خوب عربستان میتواند به مرور عربستان را کنار زده و خود قدرت مطلق منطقه شود. در منطقه خاورمیانه عربستان در پی عدم همکاری با ایران است و در این راستا بازی بن بست را در پیش گرفته است. اما ایران همیشه در پی همکاری و منافع مشترک در خاورمیانه با عربستان است و ترجیح می دهد با کمک عربستان به بحران منطقه پایان دهد تا هرچه زودتر دست دول غربی و آمریکا را از منطقه کوتاه کند. ایران عالقهمند است بازی شکار گوزن را با عربستان بازی کند. نمایش بازی ترکیبی به فرم استراتژیک )بازی شکار گوزن- بست( بن ) بازیکن ها ایران ( عربستان 7

8 همکاری C( عدم همکاری D( عمل بازیکنها C D C 3, 0, 3 D, 0, تعادل نش خالص این بازی نقطه) (, است. یعنی اگر عربستان بازی خود در منطقه را تغییر ندهد و ایران همچنان در پی همکاری با عربستان باشد در نهایت هر دو کشور مجبور به عدم همکاری با هم خواهند شد که منفعت عربستان بیشتر از ایران خواهد بود. نمایش بازی در فرم بسط یافته )در سوریه( = عربستان بازیکن ها = ایران 8

9 a) حل مسئله سوریه به کمک ایران با محور محدودیت ایران در سوریه b) حل مشکل سوریه به کمک مذاکره با ایران بدون قید و شرط در مورد دولت انتقالی c) ترور مستشاران و نیروهای نظامی ایران در سوریه به دست نیروهای سلفی d) اتحاد با مخالفان بر علیه دولت سوریه و حذف ایران e) مسابقه تسلیحاتی در سوریه بر علیه ایران مقابله با ایران در سوریه ترور ناموفق (f (g (h عملهای بازیکن ترور موفق j) جنگ با ایران i) مذاکره با ایران برای کاهش تنش ها k) تهدید ایران به جنگ ایران l) جنگ روانی 9

10 افزایش تسلیحاتی- نظامی برای مقابله با عربستان (A B) مذاکره با عربستان برای پایان دادن به تنش ها (C اعزام نیروهای بیشتر به سوریه برای مقابله با عربستان و حمایت از مردم سوریه عقب نشینی پذیرش شرایط عربستان عدم فرستادن مستشار و نیروهای اطالعاتی خنثی کردن جنگ روانی بیتوجهی به جنگ روانی (D (E (F (G (H (I عملهای بازیک ن مخالفت با شرایط عربستان 0

11 و 5 و و 3 و 4 و و 4 و و و (4, - ) ) 0 ) 5 ( )- -( ( E W D f a b d C a l c e G A B ) 3 I E ( )0 g ) ) g ( ( ( )-5 ( g H ) ( C (, -) F (, -) h g (, -) (-3, 4) تعادل نش زیر بازی کامل این بازی به روش استقرای معکوس برابر A)} SPE = { ( e, است.

12 نمایش بازی در فرم بسط یافته) در یمن( = عربستان بازیکن ها = ایران مقابله با حضور نظامی ایران در یمن جلوگیری از کمکهای مستشاری و مشاورهای ایران به (a (b حوثیها c) مذاکره با ایران برای بیرون آمدن از باتالق یمن d) مقابله با سیاستهای حمایتی فرهنگی- مالی- غذایی- داروئی ایران در یمن عملهای بازیکن e) قبول یک دولت شیعی در یمن (f شیعی یمن جلوگیری از انتشار رفتار مقاومت و انقالبی در مردم g) جنگ روانی

13 A) مقابله با حضور نظامی عربستان در یمن B) عقب نشینی C) عدم برخورد D) برخورد با عربستان و اضافه کردن نیروهای مستشاری پذیرش خواسته های عربستان رد کردن خواسته های عربستان (E (F (G عملهای بازیکن شکایت به سازمان ملل برای حمایت از مردم مظلوم یمن H) خنثی کردن جنگ روانی K) بی توجهی به جنگ روانی حمایت از مردم مظلوم یمن سکوت در برابر عربستان (I (J 3

14 (-3, ) A a f I (3, ) (3, -) (, 0) B C D b a c g d e E J F (5, 0) (, -) (-, -) E (-, 5) G F A (-, 4) (-, 0) (0, -) K H (5, -) (, -) (, ) تعادل نش این بازی به روش استقرای معکوس {(I SPE = { ( f, است. 4

15 نمایش بازی در فرم بسط یافته )ایران و عربستان در منطقه( = عربستان بازیکنها = ایران a) مذاکرات برای حل مسائل فی ما بین ایران و عربستان و آرام کردن روابط تفرقه افکنی در بین جناح ها و مذاهب ایران جنگ با ایران در سوریه ( افزایش تسلیحات نضامی( جنگ مستقیم (b (c (d e) جنگ نفتی (f عملهای بازیکن تالش برای منزوی کردن ایران با شرکاء خارجی g) جنگ روانی)نشان دادن عدم حمایت ایران از محور مقاومت در جریان توافق هستهای( i) جنگ در یمن )جلوگیری از انتشار مقاومت و انقالب در مردم شیعی یمن( جنگ در ایران مصالحه (j (k 5

16 پذیرش شرایط عربستان رد کردن شرایط عربستان بی توجهی افزایش تسلیحات نظامی تدبیر و خنثی کردن واکنش نسبت به شروع جنگ از طرف عربستان جنگ (A (B (C (D (E (F (G خنثی کردن جنگ روانی H) عقب نشینی I) عملهای بازیکن مصالحه تسلیم اقتصادی عدم تسلیم اقتصادی منزوی شدن ایران مقابله با عربستان حمایت از مردم عربستان (J (R (U (V (W (Z 6

17 و 5 و و 0 و 4 (, 5) (, ) (, -) (, 3) (, ) A B D D C H g b c g a d e i f U V W ) Z ( ) ) g ( ( (,) C R ) ( (,) F G (4, ) (, 4) G j I G k J G j J k (3, ) (5, -) (-4, 3) (4, 5) (4, -4) (, -) تعادل نش زیر بازی کامل این بازی برابر FJ)} SPE = { ( dk, است. 7

18 تاثیر شخصیت بر سیاست خارجی آنچه سیاست خارجی یک کشور را کارآمد میسازد توجه به موقعیت ژئوپلیتیک جایگاه اقتصادی و مقدروات داخلی از نظر نیروی انسانی کارآمد و توسعه یافته و آگاهی از محذورات محیطی بخصوص در عرصه نظام بین الملل میباشد. پروفسور جیمزروزنا از تئوریسین های برجسته روابط بین الملل و از متفکرین تعیین کننده سیاست خارجی آمریکا بخصوص در زمان رونالد ریگان معتقد است پنج متغیر تاثیر گذار بر سیاست خارجی کشورها داریم و این متغیرها برخی در جهان توسعه یافته از قدرت و تاثیر عمیقتری برخوردارست و برخی چون متغیری بنام شخصیت در جهان سوم و کشورهای درحال توسعه از نفوذ بیشتری در شکل گیری سیاست خارجی کشورها برخوردار میباشد. با روی کار آمدن ملک سلمان بعنوان پادشاه و تحول نسبتا عمیق درراس قدرت از جمله کنار گذاشتن برادر و انتخاب برادرزاده بعنوان ولیعهد که در ساختار سیاسی عربستان سابقه نداشت و قدرت دادن به فرزند جوانسال خویش محمد بن سلمان که از طرفداران جنگ علیه یمن می- باشد و با وجود تحصیل سیاست در غرب از تجربه و پختگی کافی برخوردار نمیباشد میرود که سیاست خارجی عربستان از نوعی محافظه کاری همراه با عقالنیت در جهت حفظ منافع این حکومت خارج شود و تندروی با هدف نمایش قدرت نظامی در منطقه و کسب محبوبیت بیشتر در میان برخی جریانهای داخلی و قدرت نمایی در برابر برخی حکومت های دیگر خاورمیانه جای آن را بگیرد. عادل الجبیر که از سال 00 تا 05 سفیر دولت سعودی در ایاالت متحده بود و فارغ التحصیل اقتصاد و علوم سیاسی از دانشگاه جورج تاون میباشد تا حدودی از تفاوتهای مهمی از نظر شخصیتی نسبت به سلف خود برخوردار است. توجه کمتر به محافظه کاری نسبت ضعیف با شاهزادگان و متنفذین تاثیر گذار سعودی و حضور بخش عمدهای از دوران زندگیش در آمریکا فرد متفاوتتری از او ساخته است. با حضور فردی میانسال نسبتا تندرو عالقه مند به ارتباط فراگیر با ایاالت متحده و از رابطان قدرتمند دولت سعودی با البی قدرتمند اسرائیل)آیپک( نوعی تفاوت نسبی نه چندان عمیق در سیاست خارجی سعودی دیده میشود. در نهایت درک متغیر شخصیت بعنوان تاثیر مهارتهای فردی و شخصیتی)از نظر فکری و روانی( بار دیگر این سخن پروفسور روزنا را تایید میکند که در کشورهای کمتر توسعه یافته و یا در حال توسعه سیاست خارجی بشدت از افراد و متغیر شخصیت تاثیر میپذیرد برخالف دول توسعه یافته که متغیر نقش و سیستمی از جایگاه واالتری برخوردار است [5] و [00]. حال به بررسي سود و زیانهاي احتمالي ایران و عربستان در این جنگ احتمالي ميپردازیم: 8

19 سود عربستان: نشانههایی از ناسونالیست عربی به رهبری عربستان ( پایان دادن به شبه درگیریها در جای جای منطقه ( افزایش قیمت نفت به نفع متحدان 3( سنی برعلی هالل شیعه ساختن ائتالف عربی- 4( از بین بردن روحیه مقاومت در خاور میانه و سرکوبی اغتشاشات در 5( منطقه ابرقدرت شدن در منطقه 6( نظامی اقتصادی مالی به یک قدرت سیاسی- قدرت تبدیل شدن از یک ( از دست رفتن تنگه هرمز و مسلط شدن بر خلیج فارس 0( تسلط بر منابع نفتی منطقه 9( و متحدان غربیاش 0 (جذب حمایت حداکثری ازآمریکا (نشان دادن قدرت عربی آمریکایی در همسایگی روسها و تضعیف منافع آنها در سوریه (بازگشت روحیه از دست رفته عربی در تاریخ اعراب 3 (منزویتر شدن چین و روسیه در آسیای میانه و آسیای غربی 4 (به قدرت رسیدن و حمایت حداکثری شاهزادههای عربی از وزیر دفاع )پسر بن سلمان( عربستان 5 (رهبری جهان اسالم 6 (اجماع بینالمللی بر علیه ایران و عملکرد آن در منطقه آمریکایی (جذب حمایت و پشتیبانی کمرنگ شده از حامیان غربی و خود ضرر عربستان: آسیب به مراکز نفتی و استراتژیک عربستان ( ناامن شدن خلیج فارس و حمل و نقل نفتی در خلیج ( ناامنی برای کشورهای عربی خلیج فارس 3( قدرتمند شدن شاهزادههای مخالف حاکمیت عربستان 4( شکلگیری قیامهای مردمی در داخل عربستان و متحدین عربی وشهرهای 5( شیعه عربستان از جمله قطیف 9

20 6( از بین رفتن تمرکز در یمن و سوریه واحتمال تضعیف جبهه سنی- تکفیری هزینه تسلیحاتی زیاد و اجیرکردن تعداد زیادی برای جنگ کم شدن توریست مذهبی ) )8 سود ایران: نشان دادن چهره اصلی خاندان آل سعود به جهان اسالم ) امکان قوی شدن هالل شیعه و قدرتمند شدن کشورهای مقاومت امکان قدرتمند شدن حزب هللا و تحت فشار قرار گرفتن اسرائیل امکان قدرتمند شدن جبهه ضدآمریکایی با محوریت ایران روسیه و ) )3 )4 چین ضررهای ایران: ناامن شدن خلیج فارس ازبین رفتن جزیره ثبات و آرامش در منطقه افزایش هزینههای تسلیحاتی به جای عمرانی عقب افتادن رشد علمی کشور وابسته شدن به کشورهایی چون روسیه و چین و دادن امتیاز بیشتر ) ) )3 )4 )5 به آنها 6( امکان از دست دادن محور مقاومت سوء استفاده کشورهای فرامنطقهاي مانند فرانسه و آمریکا برای ) زدن ضربه به ایران ضربه خوردن و یا از بین رفتن مناطق و امکانات استراتژیک ایران باقی ماندن تحریمهای ایران در صورتی که جنک تا آغاز برجام )0 )9 شروع شود 0 (نارضایتی مردمی به دلیل پیشگیری از یک جنگ و یا برنامهریزی برای آن (امکان تضعیف شیعیان در منطقه سود مشترک: افزایش قیمت نفت امکان به تعادل رسیدن قدرت در سوریه و یمن به نفع هر دوی آنها ) ) 0

21 ضرر مشترک: ناامنی در خلیج فارس و کشورهای همسایه ( ناامنی در جابه جایی نفت و حمل و نقل در خلیج ( از بین رفتن داراییهای این دو کشور و صرف هزینههای هنگفت 3( علمی و اثرات جنگ روی مردم در کشور از لحاظ فرهنگی و مالی و 4( معیشتی تضعیف قدرت نظامی و سیاسی و مالی در هر کشور 5( استفاده آمریکا و کشورهای غربی از افزایش قیمت نفت سوء 6( قدرتمند شدن اسرائیل در منطقه 7( افزایش حضور نیروهای بیگانه و غربی در خلیج فارس 0( نمایش بازي در فرم استراتژیك: = ایران = بازیکنها عربستان = M سود H= ضرر عمل بازیکن ها M H M, 5, 3 H 0, 5 8, 8

22 این بازی نشان میدهد که بهترین پاسخ این بازی در هر صورت ضرر ایران در اثر جنگ می باشد. عوامل جنگ عربستان برعلیه ایران پیمانی اسرائیل و عربستان برای به زانو هم با نقشه آمریکا ( درآوردن ایران و تضعیف ایران و عربستان در جنگ برای قدرتمندتر شدن اول همکاری اسرائیل با عربستان و بعد حمله به ایران و بعد اسرائیل. تضعیف هر دو کشور و حمله اسرائیل اشغال لبنان و سوریه و قدرتمندتر شدن اسرائیل. افزایش قیمت نفت ( )مانند ایران و عراق تضعیف در قدرت نظامی و دیگری مالی منطقه 3( 35( سال از بین بردن قدرت مقاومت و تفکر مقاومت در منطقه 4( وزیر + )وزیر دفاع سعودی و ویژگیهای اخالقی حاکمان جدید شخصیت 5( خارجه( ماجراجویی آمریکاییها با القای ایران هراسی و دادن حس 6( ماجراجویی برای اعراب بر علیه ایران انزوای عربستان در اثر رقابتهای منطقهای با ایران در سوریه و ( عراق و یمن و بحرین اتخاذ سیاستهای مقابله جویانه با ایران در منطقه و مناطقی که 0( ایران در آن دارای امتیازاتی میباشد. بازی با حاصل جمع صفر ایران کشوری صلح طلب است و توضیح میدهد مشکالت را از طریق مذاکره حل کند و برعکس آن عربستان کشوری جنگ طلب )با توجه به روند استراتژی اخیر عربستان( پس اگر ایران جنگ را انتخاب کند امتیاز - و

23 عربستان + ميگیرد اگر مذاکره ایران + و عربستان - میگیرند. چون دنیا در پی برقراری صلح جهانی است و مذاکره به جنگ ارجع است در تقابل جنگ و مذاکره کشوری که جنگ را انتخاب کند امتیاز - و مذاکره را انتخاب کند + میگیرد. = ایران = عربستان بازیکنها M= جنگ =H عمل بازیکن ها مذاکره M H M -, -, H, -, - تعادل نش خالص این بازی )H H(, = )-,( است.این بازی نشان میدهد که بهترین پاسخ برای هردو کشور مذاکره میباشد. 3

24 راهکارهایي براي ایران. استفاده از بازی هماهنگی در خاور میانه. استفاده از نظریه دشمنی محدود )بازی هماهنگی در تضاد( 3. فشار بیشتر در سوریه ویمن بر عربستان 4. تشویق شاهزاده های مخالف و هدایت آنها 5. حمایت از شیعیان بحرین 6. تشکیل ائتالف چین روسیه و ایران در سوریه و افزایش تسلیحات. تحویل گرفتن سامانه اس- 333 از روسیه 0. نشان دادن قدرت موشکی 9. فشار بر عربستان در لبنان 0. مذاکره با عربستان در سوریه فقط مذاکره برای مذاکره و پیشروی در سوریه برای فشار بیشتر بر عربستان. کمک کردن به دولت عراق و فشار بر عربستان. جلوگیري از جنگ تا حد امكان و در صورت بروز جنگ توسط عربستان حمله همه جانبه به عربستان تا این كه در كوتاهترین مدت عربستان را به زانو درآورده و از جنگ فرسایشي جلوگیري نماید. فهرست منابع: دو گام انصارهللا برای رهایی یمن از جنگ ; آتش بس و مذاکره 394 /0 / روزنامه ایران آمریکا و ثبات خلیج فارس در روند رقابت های ژئوپلیتیکی ایران تابستان شماره پنجم فصلنامه دیپلماسی صلح عادالنه عربستان /0/3 روزنامه جوان آتش بس لرزان ریاض با یمن روزنامه ایران آتش بس در جنگ یمن با دیپلماسی فشرده ایران 394/0/03 آتش بس یمن نتیجه رایزنی های محرمانه ایران و عربستان است شبکه سی ان ان روزنامه حمایت آغاز موج جدید بازداشت ها در عربستان 393/0/ معاونت آیا عربستان وارد جنگ سرد منطقه ای با ایران شده است مهدی - مجمع شهید دیالمه بررسی و تحلیل سازمان بسیج دانشجویی جوکار دکتر روزنامه اطالعات آمریکا و عربستان در یمن چه می کنند 300/0/0 محمود رضا امینی الرا روزنامه افکار آمریکا مخالف حمله نظامی به یمن است 394/0/3 جیکس و پائول مک لری ) ) )3 )4 )5 )6 ) )0 )9 4

25 روزنامه شهروند اوباما : ایران بخشی از راه حل یمن باشد 0( 394/0/03 معصومه زارع روزنامه جام جم انصارهللا پیروز جنگ یمن ( 394/0/0 روزنامه ایران انصارهللا : انقالب مردم یمن متوقف نمی شود ( 394/0/ عبدالباری آیا عربستان توان مقابله با ایران را دارد 3( نیویرک افزایش احتمال وقوع جنگ بین ایران و عربستان عطوان )4 تایمز سی ان احتمال جنگ میان ایران و متحدان عربستان زیاد است 5( 394/0/09 ان اهداف و منافع مشترک ایران و روسیه در صحنه تحوالت سوریه 6( مرکز بین المللی مطالعات صلح الجبیر: روابط عربستان با ایران تا قبل از انقالب خوب بود ( 394/00/0 فتن / توپ در زمین ایران است روزنامه شرق انصارهللا : با هادی مذاکره نمی کنیم 0( 394/0/30 محمد روزنامه جوان امنیت ایران است, امنیت یمن 9( 394/0/3 پایانی آرمان امروز داخلی عربستان و جنگ یمن ابهامات 0( 394/0/05 آرمان امروز ادامه تجاوز هوایی عربستان به یمن ( 394/0/05 394/0/5 روزنامه افکار ادامه تجاوز عربستان به یمن ( آفتاب یزد ارسال تجهیزات نظامی برای القاعده در یمن 3( 394/0/ روزنامه کیهان یک روح در دو بدن اسرائیل و عربستان; 4( 394/0/0 محمدرضا مرادی انتقاد ایران از سیاست یک بام و دو هوای عربستان در 5( 393/00/ آرمین منتظری روزنامه شهروند روابط دو جانبه روزنامه ایران بازتاب جهانی سفر اردوغان به تهران 6( 394/0/0 با وجود اعالم عربستان مبنی بر دستیابی به اهدافش در ( نیویورک عملیات " طوفان قاطع" نتایج این عملیات معلوم نیست تایمز سید سعید هاشمی نسب - بررسی تحوالت اخیر کشور یمن 0( بررسی تجاوز نظامی به یمن از منظر سیاست داخلی سعودی 9( معاونت بررسی و تحلیل سازمان بسیج دانشجویی مجمع شهید دیالمه دکتر علی اکبر اسدی - 5

26 حسین روزنامه بامداد بحران خاموش در سرزمین فراعنه 30( 394/0/9 ابراهیم نیا پارلمان پاکستان با مشارکت نظامی در جنگ یمن مخالفت کرد 3( 394/0/ روزنامه افکار روزنامه کیهان پس لرزه های ائتالف دالری در حمله به یمن 3( 394/0/0 روزنامه سیاست پنج دلیل اصلی خصومت عربستان با ایران 33( 39//0 روز شبکه بی بی سی پیروز این آتش بس ایران است 34( نیویورک تایمز پیش بینی آمریکایی از فروپاشی عربستان 35( قاهره برای جنگ داخلی در یمن ریاض تدارک واشنگتن 36( 393//5 روزنامه جوان پتر لووف تحلیل روسها از نتیجه جنگ ایران و عربستان 3( چرا عربستان در ; تحلیل رویکرد عربستان به تحوالت سوریه 30( کامران کرمی - سوریه می جنگد 394/0/0 واشنگتن پست تغییر تاکتیک آمریکا در سوریه 39( ایسنا تکمیل پازل سقوط آل سعود با اعدام شیخ النمر 40( 394/00/00 393//9 روزنامه شهرآرا توطعه شیوخ عرب علیه یمن 4( روزنامه جنگ داخلی و بمباران ها همچنان ادامه دارد 4( 394/0/05 کارون تابناک - جنگ روانی روزنامه اماراتی علیه ایران در سوریه 43( احمدرضا روح هللا روزنامه ایران جنگ یمن و منافع عربستان 44( 300/00/9 زاده جنگ یمن ضعف های عمیق حکومت عربستان را آشکار کرد 45( 394/0/0 مختار حداد روزنامه ایران ساله سعود الفیصل پایان داد 40 جنگ یمن به وزارت 46( 394/0/0 محمد پایانی روزنامه جوان جنایات سعودی ها در یمن گریبان خودشان را می گیرد 4( 394/0/4 روزنامه کیهان معاونت بررسی و بحران یمن بی طرف ماند چرا پاکستان در 40( مجمع شهید دیالمه تحلیل سازمان بسیج دانشجویی - چرا ایران آمریکا و روسیه پای میز مذاکره آمده اند 49( رویتر محسن فرجی روزنامه آرمان امروز چه کشوری شکست خورد 50( 394/0/05 راد روزنامه آرمان حمله مجدد جنگنده های عربستان به یمن 5( 394/0/03 امروز حمله عربستان به یمن کامال مرتبط با مذاکرات هسته ای 5( 394/0/00 مهدی محمدی ایران 6

27 روزنامه کارون روزه را پذیرفتند 5 حوثی ها طرح آتش بس 53( 394/0/ 394/0/03 روزنامه کائنات حیثیت عربستان بر باد رفت 54( روزنامه جام عربستان در یمن شد داعش مامور تحقق اهداف 55( 394/0/0 جم حسین صادقی - حسن احمدیان دگرگونی جایگاه منطقه ای یمن 56( 309/04/0 روزنامه افکار رایزنی با میانجی برای حل بحران یمن 5( 394/0/0 گروه بین الملل رمزگشایی از حمله هوایی عربستان به یمن 50( 394/0/06 جهان نیوز - روزنامه جام جم رویاهای دست نیافتنی عربستان در یمن 59( -394/0/9 جینس دیفنس 394/0/0 روزنامه آفتاب یزد زلزله سیاسی در آل سعود 60( ژنرال های آمریکایی تجاوز عربستان به یمن را یک ایده بد 6( 394/0/30 روزنامه افکار خواندند سایت خبری آرمان پرس 6( مجتهدزاده گستاخ شده اند سعودی ها 63( سی ان ان سه بحرانی که جهان را تهدید می کند 64( عباس دی 9 روزنامه سناریوهای پیش روی آل سعود چیست 65( 394/0/ پرورده روزنامه کیهان شمارش معکوس برای انتقام سخت از آل سعود 66( 394/0/5 دکتر سید نعمت روزنامه جوان شورش در دستگاه آل سعود 6( 394/0/3 اله عبدالرحیم زاده علی عباسی هزار روزنامه وطن امروز 43 کربالی ; صعده 60( 300/0/4 روزنامه قدس صهیونیستها رژیم آل سعود را به چاه انداخت 69( 394/0/05 مسعود بصیری 394/0/3 روزنامه جوان طغیان شاهزادگان علیه پادشاه 0( عربستان در حمله به یمن از سالح های ممنوعه استفاده می ( 394/0/0 روزنامه آفتاب یزد کند روزنامه انتخاب عربستان ایران را تهدید به جنگ کرد ( احسان اسقایی عربستان خالف حقوق بین الملل عمل میکند 3( 394/0/30 آرمان روزنامه ناو آمریکایی از سواحل یمن عقب نشینی 4( 394/0/06 امروز سید رضی عوامل تاثیر گذار بر تصمیم سازی خارجی روسیه 5( تابستان 0 شماره فصل نامه آسیای مرکزی و قفقاز عمادی 309 7

28 کالبد شکافی انقالب صورتی در یمن و نقش عربستان در سرکوب 6( سید رضا مظلوم طبائی زواره حبیب اله ابوالحسن شیرازی آن 39//6 ایرنا موگیرینی از گفتگو با ظریف درباره سوریه خبر داد ( معاون وزیر خارجه : اعدام النمر هزینه سنگینی را متوجه 0( ایرنا عربستان می کند مردم سوریه باید بتوانند سرنوشت کشور را خود رقم بزنند 9( آفتاب یزد اکبر مختاری متغییر شخصیت و سیاست خارجی سعودی 00( 394/00/09 خبر گزاری صدا و سیما متن کامل بیانیه پایانی نشست وین 0( 394/00/09 آفتاب یزد مجادله سنگین ظریف و الجبیر 0( - گزینه های پیش رو کدامند ; نشست وین درباره سوریه 03( ایرنا روزنامه افتاب یزد نقش ایران در آتش بس در یمن 04( 394/0/03 ای ایران در مذاکرات حل بحران سوریه نقش توافق نامه هسته 05( 394/00/6 نشنال اینترنت روزنامه وطن امروز نگرانی آمریکا از بحران رژیم سعودی 06( 300/09/ آزاده شهریاری روزنامه مشرق نگرانی انگلیس از جنگ میان عربستان و ایران 0( 394/0/00 ایران در یمن نگرانی محافل سعودی از تالش میانجیگرانه 00( 394/0/3 دکتر جالل میرزائی روزنامه ایران روزنامه ایران نمایه حمله ائتالف عربی بارهبری عربستان 09( 394/0/4 عبدالملک العجزی و مختار حداد واکنش یک کارشناس مسائل منطقه به اظهارات وزیر خارجه 90( ایسنا عربستان اظهارات وزیر خارجه سعودی واکنش وزارت خارجه ایران به 9( ایسنا ایسنا واکنش تند وزیر خارجه عربستان به سخنان روحانی 9( 394/0/0 هشدار نیوز واکنش به احتمال جنگ ایران و عربستان 93( هدف از فاجعه من کمک به انتقال قدرت بود/ سرنوشت آل سعود 94( نمیکند جنگ داخلی است/ میدانند امام خامنه ای تهدید تو خالی روزنامه مشرق روزنامه آرمان هزینه-فایده عربستان در حمله به یمن 95( 394/0/0 محمد ایرانی امروز حسن هانی زاده آرمان امروز هزینههای سنگین برای ریاض 96( 394/0/9 8

29 9( هشدار عربستان سعودی به اسرائیل درباره حمله احتمالی به ایران خبرگزاری مهر 90( یمنیها به سرعت می توانند وارد شهرهای سعودی شوند روزنامه سیاست روز سردار سالمی 394/0/9 99( یمن در کانون رایزنیهای دیپلماتیک ایران در خاورمیانه روزنامه شهروند 394/0/0 00( یمن سوریه دیگری خواهد شد روزنامه بامداد فارن پالیسی 393// 0( یمن دوباره قربانی جنگ قدرت در خاندان سعودی روزنامه سیاست روز 394/0/4 0( یمن ویتنام عربستان روزنامه کیهان- سید محمد امین آبادی 394/0/0 03( این عملیات نتوانست "حوثیها" را متوقف کند روزنامه یو اس ای تودیایران از 04( ایران و عربستان باید جایگاه منطقهای یکدیگر را بپزیرند ایسنا 394/00/6 9